Agenda en uitgaanstips

 

 


Lees verder...

Over het Turks



 

 

Landen waar Turks gesproken wordt: Turkije, Cyprus, Griekenland, Bulgarije, Macedonië, Kosovo en Roemenië.
Landen en regio's waar het Turks een officiële taal is: Turkije en Noord Cyprus.
Erkend als minderheidstaal in Kosovo, Macedonië en Roemenië.
Aantal moedertaalsprekers: Rond de 63 miljoen sprekers.
Eigen benaming: Türkçe, of voluit:
Türk dili (De Turkse taal).
Alfabet: Romeins (Latijns).
Vroeger: Arabisch.
Aantal letters in het alfabet: 29 (Van A tot Z).
Regulering:
(Van spelling, etc.)
Türk Dil Kurumu (TDK).
Turkse Taal Associatie.
Classificatie:
(Taalfamilie)
Altaïsch
--> Turkisch
----> Ogoezisch-Turkisch
----------------------> Turks
Turks is sterk verwant aan: Turkmeens, Azerbeidjaans.
Turks is in mindere mate ook verwant aan: Oezbeeks, Oeigoers, Kazachs, Kirgizisch en Tataars.
Het Turks is een verre verwant van: Mongools en Evenks.
Mogelijk Japans en Koreaans.

 

Inleiding
Het Turks is een Altaïsche taal die gesproken wordt in Turkije en door minderheden in aangrenzende gebieden. Het Standaard-Turks is gebaseerd op het dialect van Istanboel, ook wel Anatolisch-Turks genoemd.
Door de arbeidsmigratie uit Turkije naar West-Europa van de laatste 40 jaar, neemt het aantal sprekers van het Turks, en daarmee de interesse in de Turkse taal, ook in Nederland en België toe.
Turken noemen hun taal Türkçe.

 

Het Turkse alfabet
Het Turks wordt geschreven in een gewijzigde vorm van het Romeinse alfabet. Het Turkse alfabet telt 29 letters. Bijzondere letters zijn bijvoorbeeld de twee letters I. De één heeft altijd een puntje op de I, zowel in kleine vorm als in hoofdlettervorm en de andere I heeft nooit een puntje.
Vroeger werd het Turks ook in andere schriften geschreven, zoals in het Orchonschrift, een soort runenschrift. Tot 1928 werd het Turks met het Arabische alfabet geschreven. Onder de Turkse staatsman Kemal Atatürk kwam er toen een spellingshervorming waarbij het Romeinse alfabet de nieuwe standaard werd.
Lees meer over het alfabet....

 

Verspreiding
Turkije: In Turkije is het Turks de meestgesproken en enige officiële taal. Zo'n 85% van de Turkse bevolking spreekt Turks als moedertaal. Zo'n 12% van de bevolking spreekt Koerdisch en 3% een andere taal. Degenen die thuis geen Turks spreken, spreken vrijwel altijd Turks als tweede taal, omdat het Turks overal de taal is van overheid en onderwijs.
Rondom Turkije: Turks wordt ook gesproken door minderheden in de landen rondom Turkije. Dit zijn landen die vroeger deel uitmaakten van het Ottomaanse Rijk. Zo zijn er Turkse minderheden in Cyprus, Bulgarije, Griekenland, Macedonië, Roemenië, Kosovo en Servië.
West-Europa: Vanaf de jaren zestig kwam er arbeidsmigratie op gang vanuit Turkije naar West-Europa. In het begin was de verwachting dat de Turkse arbeiders een tijdje in het westen zouden leven en dan terugkeren naar hun geboorteland. Het tegenovergestelde gebeurde. De Turkse gastarbeiders voelden zich hier welkom en lieten ook hun gezin overkomen (de gezinshereniging). Sindsdien is het Turks een taal die ook in West-Europa aan belang heeft gewonnen.

 

Taalfamilie
Het Turks behoort tot de Altaïsche talen, een familie van talen die zijn oorsprong heeft in het Altaïgebergte. Van daaruit hebben de Altaïsche talen zich verspreid over Azië.
Van de Altaïsche talen lijken Turkmeens en Azerbeidjaans het meest op het Turks. Wie eenmaal goed Turks spreekt, zal veel woorden herkennen in het Turkmeens en Azerbeidjaans.
Ook talen als Oezbeeks en Kazachs hebben nog veel overeenkomsten met het Turks.
Een verre verwant van het Turks is het Mongools.
Mogelijk behoren ook het Japans en het Koreaans tot de Altaïsche talen. Maar hierover is onder taalkundigen veel discussie. Koreaans en Japans lijken wat betreft grammaticale structuur op het Turks, maar de woorden zijn heel anders. Of Turks, Japans en Koreaans teruggaan op dezelfde oertaal is daarom nog onduidelijk.

 

Grammatica
Het Turks is een agglutinerende taal, wat wil zeggen dat voorvoegsels en achtervoegsels aan een stam worden 'gelijmd' (agglutinare is Latijn voor 'lijmen') om de betekenis te wijzigen of uit te breiden. Het Nederlands kent dit verschijnsel ook, bijvoorbeeld in een samenstelling als 'fabrieksarbeidersvergadering', maar heel vaak wordt dit soort samenstellingen niet gebruikt. Vandaar dat het Nederlands niet tot de agglutinerende talen wordt gerekend.
Het Turks lijmt veel meer woordsoorten aan elkaar, vandaar dat Turks wel een agglutinerende taal wordt genoemd. Turkse woorden kunnen dan ook erg lang zijn.

 

 

Turkse leenwoorden
Het Turks heeft lang niet zoveel invloed gehad op de Nederlandse taal als bijvoorbeeld het Engels of Frns. Toch zijn er een aantal Turkse leenwoorden in het Nederlands te vinden. Hier een aantal voorbeelden:
De Altai - Dit gebergte in Azië betekent in het oud-Turks letterlijk 'Gouden Berg'.
Baklava - Turkse lekkernij, bestaande uit filodeeg gevuld met zoetigheid.
Balkan - De naam van de Balkan komt uit het Turks, waarin het bergketen met veel bomen betekent.
Dolma - Gevulde wijnbladeren. In het Turks betekent het letterlijk 'gevuld'.
Döner kebab - Gekruid lamsvlees. De letterlijke Turkse betekenis is 'draaiend braadsel'.
Horde - Oorspronkelijk een Turkse of Mongoolse stam.
Kefir - Melkdrank. Van het Turkse woord köpür ('schuim').
Khan - Titel voor een Turkse of Mongoolse heerser.
Sjasjlik - Vlees van het spit.
Yoghurt - Zuivelproduct. Van het Turkse werkwoord yoğurmak, dat 'dik maken' betekent.

 

Wetenschap
Turks kun je aan de universiteit studeren als deel van de opleiding Midden-Oostenstudies. In Nederlands kan dat bijvoorbeeld aan de Universiteit Leiden. In Vlaanderen kan Turks gestudeerd worden aan de Universiteit Gent.

 

 

 








Citaat van de dag

"Wie geen vreemde talen kent, snapt niets van zijn eigen taal. " - Johann Wolfgang von Goethe -
(1749-1832)

Advertenties

Ook adverteren op deze pagina?